Weerbaarheid by Design (juni 2025)

WEERBAARHEID BY DESIGN - DE VIJF PRINCIPES VOOR EEN WEERBAAR NEDERLAND

We komen uit één van de (of wellicht wel de) meest stabiele periodes in de geschiedenis. En nu verandert de wereld om ons heen fundamenteel en in een adembenemend tempo. De nieuwe geopolitieke realiteit waar samenwerking wordt ingeruild voor concurrentie, een digitale revolutie waar we de grenzen niet van kennen, een onzekere klimatologische toekomst met mogelijke ‘tipping points’.

Onzekerheden en dreigingen zijn reëel en alomtegenwoordig, en de afgelopen decennia hebben ons niet voorbereid op een dergelijke omgeving. We zullen ons moeten realiseren dat we van een stabiele naar een onbestendige tijd gaan en zullen ons moeten aanpassen. Het is duidelijk dat aanbevelingen voor noodpakketten bij burgers thuis slechts symbolisch zijn en geen serieuze bijdrage leveren aan onze weerbaarheid of veerkracht. Om wel een discussie op gang te brengen hoe we over onze weerbaarheid kunnen nadenken, deze studie.

We analyseren hoe het dreigingsbeeld van Nederland verandert en verslechtert onder invloed van verschillende structurele trends. Dreigingen komen niet langer afzonderlijk voor, maar veroorzaken of versterken elkaar: incidenten hebben een domino-effect. Deze nieuwe realiteit vraagt om een nieuwe aanpak. Dat begint bij één uitgangspunt: “weerbaarheid by design”. Weerbaarheid moet vanaf vandaag geïntegreerd worden in alle ontwerpen. Niet als correctie achteraf, maar als richtinggevend kader aan de voorkant. Om dat concreet te maken, formuleren we in dit rapport vijf weerbaarheidsprincipes die houvast bieden bij het ontwerpen van onze infrastructuren tot het inrichten van onze samenleving.

Download het rapport:

DenkWerk: Weerbaarheid by design - De vijf principes voor een weerbaar Nederland

Knooppuntenanalyse: verken de interactieve tool (komt online 19 juni)

In samenwerking met KickstartAI hebben we een knooppuntenanalyse uitgevoerd die inzicht geeft in hoe dreigingen met elkaar samenhangen en welke centrale dreigingen – knooppunten - andere versterken of veroorzaken. Deze knooppunten bieden aangrijpingspunten voor gerichte interventies. Met de interactieve tool van KickstartAI kunnen deze verbanden worden verkend.

DenkWerk en KickstartAI: Knooppuntenanalyse

Auteurs: Barbara Baarsma, Bernard ter Haar, Boudewijn Wijnands, Cascha van Wanrooij, Frans Blom, Hans Wijers, Haroon Sheikh, Jaap Winter, Marelle van Beerschoten, Marion Koopman en Ruth Smalbraak

Appendix: DenkWerk: Weerbaarheid by design - Online appendix